Download dit artikel als PDF 16 maart 2016

Overheidstoezicht op vastgoedtransacties van zorginstellingen wordt niet strenger

Het overheidstoezicht op vastgoedtransacties van zorginstellingen wordt niet strenger, zoals de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aanvankelijk wenste. Een wetsvoorstel dat het overheidstoezicht op de schop nam, is na forse kritiek door de Raad van State en brancheorganisaties alsnog door de Minister geschrapt. Bijgaand bespreken we de huidige regeling en de kritiek op het wetsvoorstel.

Wet toelating zorginstellingen (WTZi)
Op 1 juli 2014 heeft de Tweede Kamer middels een amendement ingestemd met een gewijzigde versie van artikel 18 van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi). Dit artikel regelt het toezicht dat de overheid heeft op vastgoedtransacties door zorginstellingen. Het bestuur van een instelling dat voornemens is om gebouwen of terreinen, of delen daarvan, blijvend niet meer voor de instelling te gebruiken, moet hiervan direct mededeling doen aan het College sanering. Het College beslist vervolgens of de transactie doorgang kan vinden. Bij de goedkeuring kan het College bepalen dat bij verkoop een meeropbrengst ten opzichte van de boekwaarde wordt gestort in het Fonds langdurige zorg, zodat het kapitaal in de zorgmarkt blijft. Een transactie die is verricht zonder toestemming van het College is vernietigbaar. Dat kan dus verstrekkende gevolgen hebben.  

De voorgestelde wijziging van artikel 18 WTZi had tot gevolg dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) het toezicht zou gaan uitvoeren. Nadat de Eerste Kamer veel kritiek op het wetsvoorstel had, heeft de Minister de Raad van State om advies gevraagd.

Gewijzigd artikel 18 WTZi kan niet in stand blijven
Het advies van de Raad van State laat weinig aan onduidelijkheid over: het wetsvoorstel kan niet in stand blijven. Eén van de kritiekpunten van de Raad van State is dat zorginstellingen zelf de risico’s lopen ten aanzien van onroerende zaken en er geen duidelijke reden is waarom specifiek voor de zorg extra toezicht op vastgoedtransacties gerechtvaardigd en noodzakelijk is. Als de overheid de vrijheid van het sluiten van overeenkomsten wil beperken dan is daar een bijzondere motivering voor nodig, aldus de Raad van State. Daarnaast is het wetsvoorstel niet in lijn met de Europeesrechtelijke vrijheden van kapitaal en investering.

Niet alleen de Raad van State heeft forse kritiek op het wetsvoorstel. Ook vanuit de markt waren kritische geluiden te horen, bijvoorbeeld van brancheorganisaties zoals GGZ Nederland, VGN, Actiz, NVZ en Revalidatie Nederland. Ook zij hebben aangegeven dat verscherpte overheidsbemoeienis in strijd is met het principe om zorginstellingen zelf verantwoordelijk te laten zijn voor kapitaallasten. Verder twijfelden zij eraan of het maatschappelijk nut van de regeling wel op zou wegen tegen de administratieve lasten.

Verantwoordelijkheid bij zorginstelling
De Minister heeft nu besloten om het gewijzigde artikel 18 WTZi alsnog te schappen. Zorginstellingen dienen zelf verantwoordelijk te zijn voor bedrijfsmatige keuzes. Dat impliceert volgens de Minister wel dat in de zorg deskundige bestuurders en kritische en onafhankelijke toezichthouders moeten werken. Daarom werkt de Minister samen met brancheorganisaties aan betere “checks en balances” binnen de zorginstellingen. De verantwoordelijkheid moet dus vanuit de zorginstelling zelf komen, waarbij de Minister mee wil denken over interne controlesystemen.


Wilt u meer weten over vastgoedtransacties in de zorg, dan kunt u contact opnemen het brancheteam Zorg of met één van onze Vastgoed & Omgeving specialisten.

Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).