Download dit artikel als PDF 27 februari 2015

Soms toch een dwangsom mogelijk bij een veroordeling tot betaling van een geldsom

Als iemand door de rechter wordt veroordeeld om iets te doen of na te laten, kan aan die veroordeling een dwangsom worden verbonden. Een dwangsom is een veroordeling tot betaling van een bepaalde som geld indien niet (tijdig) aan de hoofdveroordeling wordt voldaan. Op die manier wordt geprobeerd de naleving van een rechterlijke uitspraak te verzekeren.

De wet bepaalt dat een dwangsom niet kan worden opgelegd in geval van een veroordeling tot betaling van een geldsom. De gedachte hierachter is dat zo’n veroordeling op andere manieren kan worden afgedwongen. Zo kan de schuldeiser feitelijke betaling realiseren door beslag te leggen op het vermogen van de schuldenaar. Voor een extra prikkel in de vorm van een dwangsom bestaat dan geen aanleiding.

Uit een uitspraak van de Hoge Raad d.d. 23 januari jl. volgt dat deze uitzondering beperkt moet worden uitgelegd. Wat was in die zaak aan de hand? Partijen - A en B - hadden een discussie over de vraag of B van A een bedrijfspand had gekocht. B werd in kort geding veroordeeld om het pand af te nemen tegen betaling van de koopsom. Vervolgens werd het pand ook daadwerkelijk geleverd aan B en heeft B de koopprijs voldaan. In de daarna aanhangig gemaakte bodemprocedure vorderde B dat A zou meewerken aan teruglevering van het pand tegen terugbetaling van de betaalde koopprijs, op straffe van een dwangsom. Het hof wees deze vordering, inclusief de dwangsomveroordeling, toe.

In cassatie werd geklaagd over deze dwangsomveroordeling. De Hoge Raad oordeelde dat B geen mogelijkheden had om (terug)betaling van de koopsom door rechtstreekse tenuitvoerlegging (bijvoorbeeld beslag) te bewerkstelligen. Pas bij de teruglevering van het bedrijfspand - waarvoor de medewerking van A nodig was - zou B de betaalde koopsom terugbetaald krijgen. In die situatie kan volgens de Hoge Raad een dwangsomveroordeling op zijn plaats zijn. De Hoge Raad merkte ten overvloede op dat als A niet in staat zou zijn de koopsom terug te betalen, hij zich wellicht kan beroepen op de onmogelijkheid om aan de veroordeling te voldoen. Dat zou weer gevolgen kunnen hebben voor de dwangsomveroordeling.

Deze uitspraak leert dat ook aan een veroordeling tot betaling van een geldsom in bijzondere gevallen een dwangsom kan worden gekoppeld.

Indien u naar aanleiding van deze bijdrage vragen heeft of advies wenst, kunt u contact opnemen met één van onze specialisten van de sectie Aansprakelijkheid en Procespraktijk.
 
Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).